در یک دادرسی منصفانه و مطلوب شرایط و امکاناتی برای طرف‎های دعوا در نظر گرفته می‎شود که بتوانند با توجه به ادله و مدارک موجود به دفاع از خود یا بیان ادعا متوسل شوند. به گزارش مجله دلتا با توجه به نظر قانونگذار بایستی طرف‎های ادعا نسبت به حقوق و تکالیف خود اطلاع و آگاهی کامل داشته باشند. این امر باعث سرعت بخشیدن در فرآیند رسیدگی به پرونده شده و همچنین روند دادرسی و احقاق حق با دقت‎نظر بیشتری محقق می‎شود.

به چه کسی خواهان گفته می شود؟

براساس قانون هر شخصی از حقوق و امتیازات بهره‎مند است و همچنین تکالیفی دارد. در صورت پایمال شدن حق و حقوق افراد، شخص متضرر می‎تواند از حمایت قانون برخوردار باشد و در دادگاه حقوقی تحت عنوان خواهان طرح دعوا کند. قانونگذار با وضع قواعد و مقرراتی همواره خواهان را در راه رسیدن به حقوق قانونی خود مورد حمایت قرار داده است؛ اما قانونگذار علاوه بر وضع این امتیازات، تکالیفی را هم برای خواهان به منظور  مطالبه حقوق خود در نظر گرفته است.

حقوق و امتیازات خواهان در دادرسی

قانونگذار برای خواهان امتیازات و حقوقی قائل شده است که در زیر به برخی از آن‎ها اشاره شده است :

• خواهان برای طرع ادعا و درخواست خود در دادگاه نیازی به وکیل دادگستری ندارد.
•  خواهان می‎تواند از دادگاه قبل از مطرح کردن ادعای خود، درخواست توقیف یا تامین خواسته کند. زیرا در مواردی ممکن است تا زمان صدور حکم، حق وی از بین برود. در صورتی که خواهان درخواست تامین خواسته کند دیگر احتمال از بین رفتن حق وی وجود نخواهد داشت.
• قبل از آنکه دادگاه رای صادر کند، خواهان می‎تواند ادعای خود را پس بگیرد.
• خواهان می‎تواند همراه با خواسته اصلی خود، خواسته دیگری را در صورت رعایت مقررات قانونی بر علیه خوانده مطرح کند.
• در مواردی که موضوع مورد ادعای خواهان مال منقول باشد (مال منقول مالی است که به راحتی و بدون آنکه خراب شود، قابل جابه‎جایی است)، یا ادعای وی ناشی از روابط بازرگانی و یا قراردادی باشد، خواهان می‎تواند برای طرح درخواست خود، علاوه بر دادگاه محل زندگی خوانده، به دادگاه محل مال منقول یا محل ایجاد قرارداد یا اجرای آن مراجعه کند. به عنوان مثال در دعوای مطالبه مهریه، زن می‎تواند علاوه بر دادگاه محل اقامت شوهر به دادگاه محل وقوع عقد ازدواج، یا دادگاه محل اقامت خود نیز مراجعه کند.
• خواهان می‎تواند در هر مرحله‎ای با دعوت طرف خود، موضوع را از طریق سازش حل کند. در این شیوه خواهان این حق را خواهد داشت که بدون هیچ محدودیتی از نظر تعداد دفعات درخواست سازش کند.
• در صورتی که دادگاه حق مورد ادعای خواهان را با قرار رد کند، خواهان این اجازه را دارد که به آن اعتراض  و یا مجدداً ادعای خود را مطرح کند.
• خواهان می‎تواند شیوه درخواست و ادعای خود را نیز تغییر دهد. و همچنین خواسته خود را کم یا حتی در مواردی بر آن بیفزاید.

مراحل طرح ادعای خواهان

طبق قانون، خواهان درخواست خود را برای رسیدگی به دعوا، طی دادخواستی رسمی از دادگاه تقاضا می‌کند و خوانده نیز با احضار دادگاه، باید در جلسه دادرسی حاضر شده و در برابر ادعاهای خواهان پاسخگو باشد.

پس از تقدیم داخواست از سوی خواهان مدیر دفتر دادگاه عمومی و حقوقی، رسیدی که نشان‎دهنده ثبت دادخواست، تاریخ ثبت دادخواست و نیز شماره ثبت دادخواست است به خواهان تسلیم می‌کند؛ البته هم اکنون با توجه به اینکه ثبت دادخواست الکترونیکی صورت می‌گیرد، خواهان باید به دفاتر خدمات الکترونیک مراجعه  و درخواست خود را ثبت ‎کند. در این حالت رسید الکترونیکی مبنی بر ثبت دادخواست به خواهان ارائه و سپس شعبه‌ای از دادگاه که پرونده به آن ارجاع شده، از طریق پیامک یا سایر شیوه‌های الکترونیکی به خواهان ابلاغ می‌شود.